نقد و بررسی فیلم اتوبوس گمشده (The Lost Bus) اپل تی وی پلاس

فیلم اتوبوس گمشده (The Lost Bus) تازه ترین اثر سینمایی پائول گری گراس در اپل تی وی پلاس است. کارگردانی که نامش با آثاری مثل Captain Phillips و United 93 گره خورده. این بار او به سراغ فاجعه ای واقعی رفته تا یکی از تلخ ترین آتش سوزی های تاریخ ایالات متحده را از زاویه ای انسانی روایت کند. اثری که در ظاهر درباره ی نجات دانش آموزان از شعله های مرگبار آتش است اما در عمق خود می خواهد معنای فداکاری و مسئولیت را بازآفرینی کند.

فیلم اتوبوس گم شده با بازی متیو مک کانهی در نقش کوین مک کی، راننده ای خسته و شکست خورده ساخته شده است. شخصیتی که زندگی شخصی و خانوادگی اش در حال فروپاشی است اما ناگهان در شرایطی غیر قابل باور قرار می گیرد. او باید بین نجات فرزندش و جان ۲۳ کودک دیگر تصمیم بگیرد. داستانی که بر اساس ماجرای واقعی آتش سوزی Camp Fire در نوامبر ۲۰۱۸ نوشته شده است. آتش سوزی کمپ فایر فاجعه ای بود که شهر «پارادایس» را تقریباً از بین برد. بیایید باهم به عملکرد این فیلم نگاهی بیاندازیم!

نقطه قوت فیلم اتوبوس گمشده

شاید با خود بگویید فیلمی که بر اساس واقعیت ساخته شده باشد زیاد جایی برای مانور روی کارهای خلاقانه ندارد. اما این فیلم خلاقیت را از نگاه دیگری وارد داستان کرده است. آنچه در نگاه اول توجه شما را جلب می کند واقع گرایی تصویری و احساسی فیلم است. گری گراس که همیشه در بازآفرینی فجایع واقعی مهارت دارد این بار هم توانسته حس حضور در میان آتش را به بهترین شکل منتقل کند.

حرکات طبیعی و هیجان انگیز دوربین، لرزش های طبیعی نورهای صحنه و تدوین پر جنب و جوش به راحتی چشمانتان را میخکوب می کنند! احساس می کنید خودتان در آن اتوبوس گرفتار شده اید. در نماهای نزدیک، شعله ها به سمت لنز حمله ور می شوند و صدای شعله و باد چنان در هم تنیده می شود که گویی آتش سوزی بیخ گوش شماست!

منتقدان سایت The Guardian هم این جنبه از فیلم را ستوده اند و آن را «غوطه ور کننده و پر تنش» توصیف کرده اند. هرچند به گفته ی آنها، فیلم در انتقال پیام های زیست محیطی و علت های انسانی فاجعه کمی محتاطانه عمل می کند و تمرکز اصلی اش را روی درام انسانی نگه می دارد.

مک کانهی در نقش قهرمان خاکستری

متیو مک کانهی در این فیلم بار دیگر ثابت می کند که استاد بازی در نقش های پیچیده است. کوینِ فیلم اتوبوس گمشده نه آنقدر قهرمان است که بی نقص جلوه کند و نه آنقدر ضعیف که ترحم برانگیز شود. به قول معروف، نقش اول داستان یک سوپرهیرو نیست! یک انسان کاملا معمولی که پس از این واقعه خودش را در گردابی از ترس، خشم، عصبانیت و مسئولیت می بیند و تصمیماتش گاه غیر قابل پیشبینی اند.

در واقع فیلم از همین تضاد تغذیه می کند: آیا قهرمان واقعی کسی است که خودش را نجات دهد یا کسی که دیگران را بر خود مقدم بداند؟ America Ferrera در نقش معلمی به نام «مری» مکمل درخشانی برای مک کانهی است. او نماد عقل و آرامش در دل بحران است و حضورش در سکانس های پر اضطراب، حس انسانی و عاطفی فیلم را دوچندان می کند. بسیاری از منتقدان، شیمی بازی این دو را از نکات قوت فیلم دانسته اند.

فیلمنامه ای محدود در فضایی بسته

همان طور که گفتیم فیلمی که از روی واقعیت ساخته شده باشد گاهی محدودیت های بیشتری دارد. در فیلم The Lost Bus بخش عمده ی داستان در فضای بسته ی یک اتوبوس می گذرد. البته چنین موقعیتی کار هر فیلمسازی نیست؛ چون کوچک ترین لغزش می تواند فیلم را به اثری یکنواخت و خسته کننده تبدیل کند.

گری گراس اما تلاش کرده با تغییر زاویه ی دوربین، بازی با نور و کنتراست بین داخل و بیرون اتوبوس، از یکنواختی بگریزد. اما در نهایت، فیلم در برخی لحظات به تکرار می افتد. آتش هرچند از نظر بصری شکوهمند و زیباست اما به عنوان آنتی هیرو یا ضد قهرمانِ قصه، عمق کافی ندارد.

در ژانر بقا، تعلیق باید مدام افزایش پیدا کند. با این حال در اتوبوس گمشده تهدیدها و لحظه های حساس خیلی زود تمام می شوند. آتش، مسیر بسته، صدای جیغ دانش آموزان و چند تلاش نافرجام برای فرار؛ و بعد همه چیز ناگهان فروکش می کند. به همین دلیل، همان طور که RogerEbert.com اشاره کرده، در نیمه ی دوم فیلم از شدت تنش کاسته می شود و درام به جای بالا رفتن، به سمت یک فرمول آشنا می رود.

ضعف قیمنامه در روایت و شخصیت پردازی

یکی از ضعف های آشکار فیلم، شخصیت پردازی سطحی و دیالوگ های توضیحی است. کوین به عنوان راننده ای که از گذشته اش فرار می کند بارها درباره ی اشتباهاتش حرف می زند اما کمتر در رفتار و واکنش هایش آن عمق روانی را می بینیم.

به جای اینکه فیلمنامه با کنش یا تصویر، درون او را نشان دهد، بیشتر از گفتگو برای انتقال احساس استفاده می کند. همین موضوع باعث می شود برخی لحظات عاطفی، ساختگی به نظر برسند. در واقع فیلم در کشمکش درونی شخصیتش کم کاری کرده است. لحظه ای که کوین تصمیم می گیرد به جای رسیدن به پسرش، جان بچه ها را نجات دهد از نظر دراماتیک خیلی تأثیرگذار است؛ اما چون مقدمه و انگیزه ی درونی به خوبی پرداخت نشده، این تغییر کمی ناگهانی به نظر می رسد.

محدودیت های اقتباس از واقعیت

فیلم هایی که بر اساس واقعیت ساخته می شوند همیشه با چالشی بزرگ مواجهند: حفظ صداقت تاریخی در عین ساخت درام جذاب.

گری گراس در اتوبوس گمشده تلاش کرده به حقیقت ماجرا وفادار بماند. اما همین وفاداری تا حدی دست او را بسته است. بسیاری از موقعیت ها نمی توانند بیش از آنچه در واقعیت رخ داده هیجان انگیز یا سینمایی شوند. به همین دلیل نتیجه فیلمی است که از اواسط به بعد، تقریبا از نفس می افتد و نمی تواند خود را از قید واقعیت رها کند.

البته نمی توان منکر تأثیر عاطفی اثر شد. فیلم در نهایت موفق می شود تصویری ملموس از انسان هایی ارائه دهد که در میان شعله ها، امید و فداکاری آنها را زنده نگه داشته اند. اما اگر انتظار یک تجربه ی پر تعلیق و متفاوت از ژانر بقا را دارید احتمالاً «اتوبوس گمشده» شما را غافلگیر نخواهد کرد.

پیام انسانی و زیست محیطی در دل آتش

در پس ظاهر بقاگرایانه ی فیلم، پیامی درباره ی آسیب پذیری بشر در برابر طبیعت نهفته است. آتش نه فقط دشمن، بلکه نماد ناتوانی انسان در برابر بحران هاییست که خودش در ایجاد آن نقش داشته؛ از تغییرات اقلیمی گرفته تا بی توجهی به زیرساخت ها. گری گراس البته از ورود مستقیم به این مباحث پرهیز می کند اما نشانه های آن در گوشه و کنار فیلم حضور دارند. شاید اگر فیلم بیشتر به زمینه ی اجتماعی فاجعه تمرکز می کرد، به اثری تأمل برانگیز تر تبدیل می شد.

نحوه تماشای فیلم اتوبوس گمشده در اپل تی وی پلاس

فیلم The Lost Bus به صورت انحصاری از طریق سرویس Apple TV+ پخش می شود. برای تماشای آن، نیازمند خرید اشتراک اپل تی وی پلاس دارید. با خرید اپل تی وی پلاس از اپل 98 می توانید فیلم های اختصاصی اپل مثل The Lost Bus، Ted Lasso و Severance و بسیاری فیلم و سریال جذاب دیگر را با بالاترین کیفیت تماشا کنید و از محتوای انحصاری اپل تی وی پلاس لذت ببرید.

مخلص کلام: فیلمی تماشایی اما نه ماندگار

«اتوبوس گمشده» فیلمی است که ارزش تماشا دارد اما احتمالاً در ذهن شما ماندگار نخواهد شد. از لحاظ فنی و بصری، یک تجربه ی پر تنش و خوش ساخت است اما فیلمنامه اش در عمق دادن به شخصیت ها و حفظ تعلیق ناکام مانده است. این اثر بیش از آنکه داستان قهرمانی باشد روایتی از انسان های معمولی است که در شرایطی غیرعادی آن روی انسان دوستانه و بزرگشان را نشان می دهند.

اگر به ژانر فیلم های بقا، واقع گرا و بر اساس داستان واقعی علاقمندید، دیدن این فیلم می تواند جالب باشد. فقط انتظار نداشته باشید با شاهکاری مثل 127 Hours یا Everest روبرو شوید.